Waarom ontstaat witte slijmlaag op aquariumhout?

Inleiding – Wat is die witte slijmlaag eigenlijk?

Veel aquariumliefhebbers schrikken wanneer ze voor het eerst een draderige, witte en slijmerige laag op hun kienhout of ander aquariumhout aantreffen. Vaak wordt gedacht dat dit direct schadelijk is voor vissen of garnalen. In werkelijkheid gaat het meestal om een onschuldige biofilm die ontstaat door bacteriën en schimmels die zich voeden met natuurlijke stoffen uit het hout. In deze blog leg ik stap voor stap uit waarom ontstaat witte slijmlaag op aquariumhout, of je je zorgen moet maken en wat je er praktisch tegen kunt doen.

Heb je ook last van witte of pluizige aanslag in je bak, maar dan op planten in plaats van hout? Lees dan ook: Hoe voorkom je schimmel op aquariumplanten?

Deze slijmlaag vormt zich vaak in de eerste weken na het plaatsen van nieuw hout. Naarmate de tijd vordert, neemt de hoeveelheid voedingstoffen voor deze bacteriën af en verdwijnt de laag meestal vanzelf. Toch is het handig om te weten hoe je het proces onder controle houdt, zeker als je de uitstraling van je aquarium belangrijk vindt. Daarnaast kun je met de juiste voorbereiding en onderhoud voorkomen dat het steeds terugkomt.

Oorzaken van de witte laag op hout

De vraag waarom ontstaat witte slijmlaag op aquariumhout is eenvoudig te beantwoorden: vers geplaatst hout geeft organische stoffen af zoals lignine en natuurlijke suikers. Deze lossen op in het water en dienen als voedingsbodem voor micro-organismen. Vooral in pas ingerichte aquaria zie je hierdoor sneller een witte, slijmerige laag verschijnen. Het is een natuurlijk proces van biologische afbraak, vergelijkbaar met hoe stammen in de natuur door schimmels worden ‘gereinigd’.

Behalve door het hout zelf, kunnen ook waterverversingen, onvoldoende filtering of lage stroming de ophoping van de laag verergeren. Hoe sneller het water stilvalt rond het hout, hoe dikker en opvallender de biofilm vaak wordt.

Is het gevaarlijk voor vissen en garnalen?

Een veelgestelde vraag is of de witte biofilm schadelijk kan zijn voor de bewoners. Gelukkig is het in vrijwel alle gevallen ongevaarlijk. Garnalen, slakken en zelfs kleine meervallen zien het eerder als een bron van voedsel dan als een probleem. Sommige garnalensoorten leven er zelfs grotendeels van in de eerste weken na houtplaatsing. Voor je vissen vormt het dus geen bedreiging, hoogstens een cosmetische verandering die minder aantrekkelijk oogt. Slechts zelden leidt het tot merkbare waterkwaliteitsproblemen.

Let op: een extreem dikke laag kan esthetisch storend zijn, maar brengt zelden echte gezondheidsrisico’s met zich mee voor je vissen of garnalen.

Natuurlijke opruimers: garnalen en algeneters inzetten

Een van de meest efficiënte en duurzame manieren om de witte laag in toom te houden is het inzetten van opruimers. Vooral Amano-garnalen, Neocaridina’s en verschillende slakkensoorten consumeren de biofilm met enthousiasme. Ook bepaalde meervallen zoals de Otocinclus kunnen helpen. Zo benut je de natuur zelf om het probleem te reduceren, terwijl de dieren profiteren van een natuurlijke voedselbron. Hiermee kun je de cyclus van waarom ontstaat witte slijmlaag op aquariumhout goed benutten, want vaak verdwijnt de laag sneller als er opruimers actief zijn.

Praktische tip: plaats een groepje garnalen zodra je merkt dat de witte laag opkomt, ze beginnen vrijwel direct te snoepen van de biofilm.

Handmatige verwijderingstechnieken en handige tools

Als de natuurlijke methode niet voldoende is, kun je de slijmlaag makkelijk handmatig verwijderen. Tijdens waterwissels kun je met een spons, slang of zachte aquariumborstel de biofilm afhevelen of wegschrobben. Dit kun je combineren met je regulier onderhoud. Gebruik wel materialen die veilig zijn voor aquaria, zodat je geen ongewenste stoffen het water in brengt.

Een veelgebruikte oplossing tegen biofilm op hout is de HOBBY ALGO WIPE, die speciaal ontwikkeld is om aanslag en lagen veilig van hout en ruiten te verwijderen.

Producten als magnetische wispers of flexibele borsteltjes helpen ook om moeilijk bereikbare plekken op hout schoon te houden. Vaak is een lichte behandeling tijdens het schoonmaken al voldoende om de slijmlaag tot een minimum te beperken.

Hoe voorkom je de vorming van slijmlaag op hout?

Het antwoord op waarom ontstaat witte slijmlaag op aquariumhout zit deels in de voorbereiding. Door je hout goed te behandelen voor gebruik, voorkom je een groot deel van de biofilmvorming. Ook goede stroming, beplanting die overtollige voedingsstoffen gebruikt en regelmatig water verversen spelen een belangrijke rol. Dit verkleint de kans dat er weer een witte laag verschijnt.

Hout voorbereiden: koken, weken en spoelen

Vooral bij nieuw hout is een goede voorbereiding belangrijk. Uitkoken van kienhout gedurende minstens een uur verwijdert een groot deel van de oplosbare stoffen. Als uitkoken niet mogelijk is, week het hout dan enkele weken in aparte emmers, met regelmatig verversen van het water. Dit helpt bij het ‘uitspoelen’ voordat je het toevoegt aan je aquarium. Eventueel kun je ook gebruik maken van een reinigingsmiddel speciaal ontwikkeld voor aquariumdecoratie.

Een effectieve manier om je hout voor te bereiden is door gebruik te maken van HS AQUA PLANT DIP, waarmee je decoratie en hout veilig schoonmaakt voor plaatsing in je aquarium.

Aanbevolen producten voor onderhoud en preventie

Naast borsteltjes en dips zijn er nog meer producten die het onderhoud en de uitstraling van je aquarium ondersteunen. Door slim gebruik te maken van decoratiematerialen kun je de natuurlijke balans in je aquarium verbeteren.

Voor een mooie en veilige decoratie kun je kiezen voor HS AQUA SPIDER WOOD, een natuurlijk product dat bijzonder geschikt is voor aquaria en bijdraagt aan een natuurlijke uitstraling.

Een goede basis voor garnalen-opruimers is NANO GARNALENGRIND SULWESI ZWART, dat de leefomgeving voor garnalen optimaal ondersteunt waardoor zij actiever biofilm en aanslag opruimen.

Leestip: volgens Aquariumfans-artikel over meer informatie over het bestrijden van ongewenste algen geldt dat preventie en onderhoud de sleutel zijn om aanslagproblemen effectief te beperken.

Conclusie – Van schrikreactie naar kennis en oplossing

De witte slijmlaag die op je hout verschijnt is dus meestal een natuurlijk en onschadelijk proces. Als je je afvraagt waarom ontstaat witte slijmlaag op aquariumhout, weet je nu dat dit vooral komt door oplosbare stoffen in nieuw hout die als voeding dienen voor bacteriën en schimmels. Met goede voorbereiding, slim gekozen bewoners en eventueel producten zoals borstels of dips kun je dit probleem eenvoudig onder controle houden. Het is vooral een esthetisch verschijnsel, waar je in de meeste gevallen juist je garnalen en algeneters blij mee maakt.

Wil je beter begrijpen hoe vreemde verschijnselen zoals schuim of aanslag op je wateroppervlak ontstaan? Lees dan ook: Wat te doen bij schuim op aquariumwater

Auteur R. Louis. 25+ jaar aquarium ervaring. Gebaseerd op praktijkervaring en actuele inzichten uit de aquariumbranche, samengesteld door het kenniscentrum van Aquariumwarenhuis. Dit artikel wordt elk jaar herzien en geactualiseerd.